Ik kreeg een mail van onze familiehuisarts van jaren geleden. Hij had in 1991/92 drie schilderijen van mij gekocht. Na mijn afstuderen aan de kunstacademie in Den Bosch begon ik met het schilderen van zelfportretten. Een ogenschijnlijk eenvoudig onderwerp; kijken in de spiegel, iedere dag en schilderen wat ik zag. Ik oefende mijn techniek, vermenigvuldigde mezelf zes keer op een doek. Een groepsportret van mezelf. Streng kijkend, want dat doe je als je geconcentreerd langer in de spiegel kijkt. Ik verplaatste mezelf in de tijd in oude familiefoto's en had toen niet in de gaten dat het een thema is dat nu na 32 jaar (mijn god..is dat zo lang geleden) nog steeds belangrijk is in mijn werk, hoewel de familie meer op de achtergrond raakt en het maatschappelijke belangrijker is geworden. Ik bleek de schilderijen destijds niet te hebben gesigneerd. De huisarts en zijn vrouw zijn inmiddels ook wat ouder geworden en denken na over hun nalatenschap. En daar horen die schilderijen ook bij. In die tijd overleed de vader van de huisarts plotseling. Of ik een portret van hem wilde maken. Het werd mijn eerste realistische portret, samengesteld uit meerdere foto's. Het ontroerde me dat hij vertelde dat het schilderij hem geholpen had in zijn verwerking. Het groepszelfportret hing hij destijds in de wachtkamer van zijn praktijk. Veel patiënten voelden zich er ongemakkelijk bij en zorgen ervoor dat ze er niet tegenover gingen zitten. Het andere schilderij is gebaseerd op een klassenfoto van mijn lagere school. Ik overdreef de jaren 70 gekleurde kleding en maakte de gezichten enigszins lachwekkend. Vaak zocht ik de grenzen op van het absurdisme of lachwekkende, geïnspireerd door James Ensor, maar ook Edward Munch die een andere meer melancholieke snaar bij me raakte. We spraken over al die jaren dat we elkaar niet gezien hadden wat me terug bracht naar de jonge kunstenaar die ik toen was in mijn grote koude atelier, zoekend en toegewijd. En nu..niet meer jong en veelbelovend, maar wel veel gemaakt en meegemaakt met die jonge kunstenaar van toen ergens diep van binnen. Naarmate het leven meer geleefd wordt is de betekenis van de dingen wat gelaagder en minder zwart-wit of helder zoals dat is bij een jong mens. Tegelijk is die jonge kunstenaar voor mij degene waar ik steeds naar terug keer als een anker, die me vertelt waarom ik moet doen wat ik doe en me niet teveel moet laten afleiden waar het niet om gaat. Ik ben nu toevalligerwijs ook met zelfportretten bezig; kijkend naar mijn oudere lichaam en gezicht, met een andere intentie dan 30 jaar geleden. Me bewust van een voortdurende transformatie van het leven en de dingen; van groei en eindigheid. Dat niets blijft en dat is goed.
Nieuwsbrief 22 Dat Wat Blijft
1 februari 2023
*|MC:SUBJECT|**|MC_PREVIEW_TEXT|*
Nieuwsbrief 22 - januari 2023
Wat Blijft: venster op de vaart
Het zit erop! Al in 2019 trapten we Dat Wat Blijft af met een pilot in Den Bosch. In de drie jaar die volgden, ontmoetten we enorm veel bijzondere mensen langs de Zuid-Willemsvaart. En kwamen zo prachtige en verrassende verhalen over het kanaal op het spoor.
Vorige maand vond de eindpresentatie, met als titel Wat Blijft, plaats in de Statenzaal van Het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Met ruim 150 aanwezigen was de bijeenkomst een groot succes én een passende afsluiting van ons prachtige project.
Zo waren er verschillende interessante sprekers en performances, vanuit alle plaatsen langs het kanaal – van Den Bosch tot aan Luik. Pien Smeets zong bijvoorbeeld een door Bart van Dongen, stadscomponist van Den Bosch, gecomponeerd lied. Kanaaldichter Rick Terwindt tekende voor de tekst.
Onze dank gaat uit naar alle aanwezigen, sprekers, performers, voor-curatoren, suppoosten, samenwerkingspartners en subsidiënten! Dank ook aan Het Noordbrabants Museum voor het beschikbaar stellen van het Koetshuis en de Statenzaal. Maar bovenal, dank aan Monique Broekman als initiatiefnemer, onvermoeibare kartrekker en bevlogen kunstenaar van Wat Blijft!
Monique Broekman:
Dat Wat Blijft was een avontuur dat klein begon en steeds groter werd. Patricia de Martelaere plantte met haar filosofisch essay 'Wat Blijft' een zaadje in mijn gedachten.
Dat groeide uit tot dit project, waarin de mensen die we onderweg ontmoetten inspiratie gaven. En er zo voor zorgden dat Dat Wat Blijft gevoed werd en gestalte kreeg.
Het project gaat over identiteit, dialect, provincie en lands- en taalgrenzen. En over het menselijke dat ons bindt.
Het gaat over verschillende disciplines en werelden die samen een kleurrijk palet vormen, waarin het schip en kanaal de verbindende factor zijn die deze werelden met elkaar samenbrengt en waar iedereen welkom is en zich thuis mag voelen.'
Nagenieten van de eindpresentatie?
Bekijk de videoregistratie: deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4.
Publiek en performances tijdens de eindpresentatie. Elise Labiaux, co-curator in Luik, zingt een eigen gecomponeerd lied over botteressen en Cas Beekmans, ambassadeur van de CHV Academy Meierijstad, danst op een geluidswerk van Angela de Weyer, stadscomponist Meijerijstad van 2020 tot en met 2022.
Wat Blijft-kalender: nu verkrijgbaar!
Voor iedereen die bang is in een zwart gat te vallen nu Wat Blijft is afgelopen: niet getreurd. Alle verhalen, films – zoals deze film over de Luikse botteressen – en audiofragmenten zijn gebundeld in de prachtige Wat Blijft-verjaardagskalender. De bijgeleverde, uitneembare wandelkaart leid je langs verschillende verhalen langs het kanaal in Den Bosch.
Koop de kalender voor jezelf, geef hem cadeau aan een geliefde óf gebruik hem als (veel leuker) alternatief voor Netflix. De prijs? Slechts 25 euro. Bestellen kan door te mailen naar: datwatblijft@gmail.com. Of, voor de Bosschenaren: ga langs bij boekhandels Heinen en Van Dijk en Van Hees of de winkel van het Design Museum.
De kanaalwandelkaart, net als de kalender vormgegeven door grafisch ontwerper Nicole Smans en André van Dijk van Apunt design
Wat Blijft-portretten
De hoofdrolspelers van de verfilmde verhalen over het kanaal hebben de bijbehorende, door Monique Broekman gemaakte schilderijen inmiddels in ontvangst genomen.
Enkele hoofdrolspelers van Dat Wat Blijft met hun schilderijen. De verfilmde verhalen zijn te zien via QR-codes in de Wat Blijft-kalender. Ronny Witting van heemkundige kring Wotra uit Neeroeteren, Dinie Verhagen uit Berlicum, Marianne van Heeswijk uit Den Bosch maar geboren in Veghel, Harrie Smulders uit Berlicum en Bernard Vissers uit Meierijstad.
Subsidies, sponsors en samenwerking
Wat Blijft-suppoosten
Diverse hoofdrolspelers uit de Dat Wat Blijft-films waren ook suppoost tijdens de expositie in Den Bosch. Zo vertelden schippersdochters Marja Meulen en Diana Peskens over hun jeugd langs het kanaal.
Diana Peskens en Marja Meulen
Ook de dames van Ut Meierke, een ouderenhuiskamer langs het kanaal in Den Bosch, waren aanwezig. Zij hebben geborduurd over historische foto's van de Zuid-Willemsvaart. Tijdens de tentoonstelling lieten ze zien hoe dat in z'n werk gaat.
De borduursters van Ut Meierke in actie
Kanaalverhalen
Publiekspost in de Kanaalkast
Veel bezoekers lieten ons weten wat ze van de tentoonstelling vonden. Zo gaf Jos van Bruggen aan dat Dat Wat Blijft gewone mensen heel bijzonder maakt. Een mooi compliment! Benieuwd naar alle publiekspost? Bekijk deze video.
Nog steeds verkrijgbaar: Dat Wat Blijft-luciferdoosjes geïnspireerd op het
verhaal van de Nationale Lucifersfabriek in Weert, met afbeeldingen van schilderijen uit de tentoonstelling. 6 stuks, met aan iedere kant 1 schilderij, voor 15 euro excl. verzendkosten.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Dankbaar voor de mooie reacties die het publiek heeft gepost in de kanaalkast tijdens de tentoonstelling van (Dat) Wat Blijft in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch!
Heemkunde Wotra Jaarboek 2022
25 januari 2023
Dankbaar!
Ronny Witting van de heemkundige kring Neeroeteren in België, heeft uitgebreid verslag gedaan van de inspiratiebijeenkomst in maart 2022 en de varende tentoonstelling van Dat Wat Blijft afgelopen zomer.
Publicatie voortgangsreportage Buitenlandse Zaken
18 januari 2023
Geweldig dat (Dat) Wat Blijft wordt beschreven in de voortgangsreportage van het ministerie van Buitenlandse Zaken! Via deze link kan je de hele PDF lezen en bekijken.
Nieuwsbrief 21 Dat Wat Blijft
6 december 2022
*|MC:SUBJECT|**|MC_PREVIEW_TEXT|*
Nieuwsbrief 21 - december 2022
Wat Blijft in Den Bosch Kom naar de afsluitende expositie en eindpresentatie
De totaalinstallatie Wat Blijft is nog tot en met18 december gratis is te zien in het Koetshuis van Het Noordbrabants Museumin Den Bosch. Er zijn vertellende suppoosten aanwezig, die zijn meegereisd met het project of een rol hebben gespeeld in de getoonde films. Bijvoorbeeld Wim Dijkman, die – in historisch kostuum, als Petrus Regout – bezoekers op 7 december zal ontvangen.
De afsluitende eindpresentatie van Wat Blijft is op 18 december van 13:00 tot 15:00 uur in de Statenzaal van Het Noordbrabants Museum. Tijdens deze presentatie staan de vele verzamelde kanaalverhalen centraal. Zo gaat de laatste film in première: een biografie van het schip Oostenwind, verteld door de vorige en huidige eigenaren. Ook wordt de Wat Blijft-kalender gepresenteerd – meer informatie hierover vind je verderop in deze nieuwsbrief.
Daarnaast staan er verschillende muzikale en poëtische performances op het programma: van trekzakoptreden tot klassieke zang en van dans tot spoken word. Tot slot lezen schrijvers fragmenten voor uit hun bijdrage aan de publicatie over het kanaal.
De tentoonstelling en eindpresentatie zijn gratis toegankelijk. We willen onze bijzondere reis, die al in 2019 begon, graag samen met jullie afsluiten. Dus wees welkom! Meld je snel aan door te mailen naar datwatblijft@gmail.com. Dat kan tot uiterlijk 12 december.
De tentoonstelling in Den Bosch
Subsidies, sponsors en samenwerking
Wat Blijft-kalender
We werken hard door aan de eindpublicatie Wat Blijft: een verjaardagskalender, inclusief een bijzondere uitneembare Bossche kanaalwandelkaart. In de kalender staan QR-codes die verwijzen naar alle Dat Wat Blijft-video’s en audiofragmenten die ingaan op de verhalen achter de objecten die we de afgelopen jaren hebben verzameld.
De kalender kost 25 euro en wordt 18 december gepresenteerd in de Statenzaal van Het Noordbrabants Museum. Intekenen voor dit originele kerstcadeau? Of je alvast aanmelden voor de publiekspresentatie op 18 december? Mail naar Charlotte Fijen.
De kalender in wording
Wat Blijft-suppoosten
Verschillende hoofdrolspelers uit de Dat Wat Blijft-films zijn ook suppoost tijdens de expositie in Den Bosch. Zo vertelde Mariët Bruggeman over de relatie die haar vader had met het kanaal. Trekzakspeler Theodora van den Wildenberg is op 16 december te spreken in het Koetshuis. Op 18 december treedt ze op tijdens de eindpresentatie van Wat Blijft. Veel dank aan beiden en alle andere suppoosten!
Theodora (links) en Mariët (rechts)
Brabants borduren
Tijdens een workshop in het Museum Jan Heestershuis in Schijndel werd druk geborduurd over historische foto's van de Zuid-Willemsvaart. Het leverde een aantal mooie borduurwerken op.
Kanaalverhalen
Scheepsleven: toen en nu
Hoe is het om op een binnenvaartschip te leven en werken? De voormalige bewoners en huidige schipper van de Oostenwind vertellen het in een van de Dat Wat Blijft-films. De teaser is in de expositie te zien. De hele film vertonen we voor het eerst tijdens de eindpresentatie op 18 december.
Dat Wat Blijft-luciferdoosjes geïnspireerd op het
verhaal van de Nationale Lucifersfabriek in Weert, met afbeeldingen van schilderijen uit de DWB-tentoonstelling. 6 stuks, met aan iedere kant 1 schilderij, voor 15 euro excl. verzendkosten. Je steunt hiermee de publicatie over het project.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Museum Jan Heestershuis in Schijndel, onderdeel van Meierijstad, verwelkomde op 27 oktober veel enthousiaste deelnemers aan de workshop Borduren over historische foto’s van de Zuid-Willemsvaart, onder leiding van Noor Nieuwkoop.
Ter inspiratie werden eerst verschillende borduurwerken uit de hedendaagse kunst getoond. Daarna mochten de deelnemers zelf aan de slag. Bijvoorbeeld met afbeeldingen van het kanaal en omstreken, die (wijlen) Paul Rath, Freddy Verhagen en Ine van Kempen instuurden voor Dat Wat Blijft.
Tijdens het borduren kwamen de nodige verhalen naar boven. Zo werd verteld over vroegere fourniturenwinkels in Schijndel. En deelde een deelnemer een droevig verhaal over haar oudoom die zich heeft verdronken in de Zuid-Willemsvaart.
De tentoonstelling bij Museum Jan Heestershuis is nog tot en met 6 november te zien.
Een selectie van de – in totaal 84! – borduurwerken wordt onderdeel van de totaalinstallatie Wat Blijft die van 1 tot en met 18 december gratis is te zien in het Koetshuis van Het Noordbrabants Museumin Den Bosch. Dat Wat Blijft gaat daarmee terug naar de inspiratiebron van het project: het filosofische essay Wat Blijft van Patricia de Martelaere.
In Den Bosch zullen bijzondere, vertellende suppoosten aanwezig zijn, die zijn meegereisd met het project of een rol hebben gespeeld in de getoonde films. Zoals Wim Dijkman, die – in historisch kostuum, als Petrus Regout – bezoekers op 7 december zal ontvangen.
De afsluitende eindpresentatie van Wat Blijft is op 18 december van 13:00 tot 15:00 uur in de Statenzaal van Het Noordbrabants Museum. In de volgende nieuwsbrief vertellen we meer hierover.
Deelnemers in actie tijdens de workshop, een afbeelding waarover is geborduurd: een door Paul Rath ingezonden, en door zijn vader gemaakte, foto van het kanaal uit circa 1950, en een olieverfschilderij door Monique Broekman van Wim Dijkman als Petrus Regout.
Subsidies, sponsors en samenwerking
Wat Blijft-kalender
Monique Broekman, grafisch ontwerper Nicole Smans en André van Dijk van A.design werken hard door aan de eindpublicatie Wat Blijft: een verjaardagskalender, met een bijzondere uitneembare Bossche kanaalwandelkaart. Deze is gebaseerd op een historische kaart uit 1823 waarop het kanaal voor de eerste keer is ingetekend. Waarom een verjaardagskalender? Het kanaal is jarig en een verjaardagskalender blijft.
In de kalender staan QR-codes die verwijzen naar alle Dat Wat Blijft-video’s en audiofragmenten die ingaan op de verhalen achter de objecten die we de afgelopen jaren hebben verzameld.
Er is vanaf 2019 enorm veel materiaal bijgekomen, dus het is nog best een uitdaging om alles op een mooie manier te laten samenkomen in deze 'must have' publicatie.
De kalender kost 25 euro en wordt 18 december gepresenteerd in de Statenzaal van Het Noordbrabants Museum. Intekenen voor dit originele kerstcadeau? Of je alvast aanmelden voor de publiekspresentatie op 18 december? Mail naar Charlotte Fijen.
De kalender in wording
Kanaalverhalen
Van China naar Den Bosch
Aan de Zuid-Willemsvaart in Den Bosch is cafetaria Le Coq te vinden. De eigenaresse verhuisde in 1989 van China naar Noord-Brabant. In een audiofragment, dat ook onderdeel is van de Wat Blijft-kalender, vertelt zij over haar begintijd in Nederland, en de recente coronatijd, waarin ze vanwege lockdowns in China geen afscheid kon nemen van haar ouders die afgelopen jaar zijn overleden.
Dat Wat Blijft-luciferdoosjes geïnspireerd op het
verhaal van de Nationale Lucifersfabriek in Weert, met afbeeldingen van schilderijen uit de DWB-tentoonstelling. 6 stuks, met aan iedere kant 1 schilderij, voor 15 euro excl. verzendkosten. Je steunt hiermee de publicatie over het project.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Dat Wat Blijft is tot en met 7 november te zien in het Museum Jan Heestershuis in Schijndel (gemeente Meierijstad). De objecten, schilderijen, borduurwerken en films in de tentoonstelling gaan de dialoog aan met de locatie, het voormalige huis van kunstenaar Jan Heesters.
In de keuken staat bijvoorbeeld een olieverfportret van Wim Dijkman, alias industrieel Petrus Regout, die een schaaltje in handen heeft. Het is daar neergezet omdat in de keuken ook de keramiekverzameling van Jan Heesters te zien is. Op de zolder vonden we een hoed die lijkt op die van Wim. Deze hoed hebben we bij het portret geplaatst. Op een klein schermpje ernaast wordt de film van Wim getoond. En in de keuken hebben we een door Jan Heesters gemaakte tekening opgehangen van een man met dezelfde hoed.
Zo zijn er meer verbindingen gemaakt: pijpen van Jan Heesters liggen naast de luciferdoosjes van en film over de Lucifersfabriek in Weert. En schilderijen van handwerkende vrouwen hangen naast borduurwerken die zijn gemaakt door participanten uit Den Bosch tot aan Luik.
Benieuwd op welke manieren de werelden van Dat Wat Blijft en Jan Heesters nog meer samenkomen? Kom langs in het museum! Wil je alvast een voorproefje zien? Bekijk de video van de opening die Theodora van den Wildenberg maakte.
Op 27 oktober staat de workshop Historisch borduren op een eigentijdse manier op het programma. Tijdens deze workshop ga je onder leiding van docent Noor Nieuwkoop borduren over historische foto's van de Zuid-Willemsvaart. Geef je snel op, want er is maar een beperkt aantal plekken beschikbaar.
Portret van Wim Dijkman alias Petrus Regout en het afgebeelde schaaltje in de keuken (boven), borduurwerken in de hal (links), Luciferfabriekdoosjes en -film bij een pijp van Jan Heesters (rechts)
Subsidies, sponsors en samenwerking
Wat Blijft-kalender
Monique Broekman werkt samen met grafisch ontwerper Nicole Smans aan een eindpublicatie over het project: Wat Blijft: een verjaardagskalender, met een bijzondere uitneembare Bossche kanaalwandelkaart. Het kanaal is immers jarig en een verjaardagskalender blijft. In de kalender staan QR-codes die verwijzen naar alle Dat Wat Blijft-video’s en audiofragmenten die ingaan op de verhalen achter de objecten die we de afgelopen jaren hebben verzameld. En er staan verhalen in van zeven mensen die we ontmoetten op de verschillende aanmeerlocaties van Dat Wat Blijft. De kalender kost 25 euro en wordt 18 december gepresenteerd in de Statenzaal van het Noordbrabants Museum. Intekenen kan al via info@moniquebroekman.nl.
Toevallig: onze contactpersoon Martijn bij de drukker Thielen heeft vroeger geroeid op de Zuid-Willemsvaart en verloor daar zijn beugel. Dit verhaal, inclusief beugelfoto, kan natuurlijk niet ontbreken in de kalender.
Grafisch ontwerper Nicole Smans
Kanaalverhalen
Persoonlijk borduurwerk
Gerrie Huismans borduurde in 2019, bij breiclub Ut Meijerke aan de Zuid-Willemsvaart in Den Bosch, mee over historische kanaalfoto’s. Ze had een print uitgekozen waarop haar eigen huis staat. Gerrie is in 1940 geboren en heeft nog herinneringen aan hoe het was in de oorlog. Ze vertelt erover in deze video.
Gerrie Huismans met haar borduurwerk
Intiem optreden
In 2019 hielden we in de historische tjalk Vertrouwen onze eerste tentoonstelling, met intieme optredens in het ruim van het schip. Singer-songwriter Puck van Hees zong onder meer dit mooie liedje.
Puck van Hees
Markante kanaalbewoner
Interessant weetje uit de Bossche Encyclopedie: Marinus van der Lubbe woonde ooit in de Kanaalstraat in Den Bosch. Van der Lubbe heeft op 27 februari 1933 naar alle waarschijnlijkheid de Reichstag in Berlijn in Brand gestoken. Na een politiek proces werd hij ter dood veroordeeld. Op 10 januari 1934 is hij in Leipzig onthoofd.
Artikelen Brabants Dagblad (lboven) en Kampeerauto (beneden)
Collector's items te koop!
Dat Wat Blijft-luciferdoosjes geïnspireerd op het
verhaal van de Nationale Lucifersfabriek in Weert, met afbeeldingen van schilderijen uit de DWB-tentoonstelling. 6 stuks, met aan iedere kant 1 schilderij, voor 15 euro excl. verzendkosten. Je steunt hiermee de publicatie over het project.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Dat Wat Blijft in Museum Jan Heestershuis Schijndel
2 september 2022
Nieuwsbrief 18 Dat Wat Blijft
30 augustus 2022
*|MC:SUBJECT|**|MC_PREVIEW_TEXT|*
Nieuwsbrief 18 - augustus 2022
Dat Wat Blijft: van Brabant tot België
We kijken terug op een bijzondere tentoonstellingsvaart langs verschillende steden in Brabant, Limburg en België. In een maand tijd – van 24 juni tot en met 25 juli – mochten we meer dan 2.000 bezoekers ontvangen.
Het Dat Wat Blijft-schip in Luik, Neeroeteren en Weert. Foto boven: Ronny Witting, linksonder: Robin Witting, rechtsonder: Jeroen Kuit
Deze video geeft een samenvatting van een aantal hoogtepunten van onze tour door Zuid-Nederland en Vlaanderen. De video begint bijvoorbeeld met een Waalse vrouw die vertelt waarom het voor haar zo bijzonder was om botteressen te borduren: gewone Waalse arbeidersvrouwen die ook centraal staan in een van de films die op ons schip waren te zien.
Een borduurwerk van de Luikse botteressen
Het kanaal en Dat Wat Blijft verbinden Brabant met (Belgisch) Limburg en het Franstalige Wallonië. Als je de route vaart, ervaar je de verschillen tussen de mensen die zich verbonden voelen met de plek waar ze leven. Het is mooi hoe anders we kijken, gevoed door de plek waar we vandaan komen en de voorvaderen die in ons bloed met ons meereizen.
We hebben dan ook genoten van de Nederlandse suppoosten, die meereisden met het schip en zich mengden met de Belgische participanten van ons project. Een van hen is Herman Kneepkens, die in de video vertelt over zijn woonscheepje, waarvan hij een prachtige maquette heeft gemaakt die te zien was in de tentoonstelling.
Herman kwam regelmatig terug als vertellende suppoost. Wat een vertellers zijn dat in België! De eerste wandeling in Neeroeteren langs het kanaal met drie (!) vertellers duurde maar liefst 2,5 uur. Verhalen roepen verhalen op en laten ons herinneren wat we bijna vergeten waren. Zo'n verjaardagsfeestje van een jarig kanaal laat ons bijvoorbeeld ook terugdenken aan al die levens die voorbij zijn gegaan in 200 jaar. Door een ongeluk of omdat mensen moedwillig het kanaal in zijn gegaan.
Suppoosten Johan, Elise, Sandra en Ronny. Foto's: Ronny Witting
Verschillende objecten in de expositie
We hebben deze zomer ook prachtige performances mogen meemaken. Van een grootse operazangeres met dansers op het dek van het schip tot een intieme singer-songwriter in het ruim. En van ontroerende en humoristische liedjes met trekzak tot prachtige optredens van talentvolle dansers in Weert en Meierijstad die op kanaalverhalen gebaseerde choreografieën uitvoerden.
Dansperformance op het schip door Dancer Studio o.l.v. Resa Samangun. Foto: Jeroen Kuit
Ook stond een zogeheten kanaalverhaaltafel op het programma. Aan deze tafel zaten vertegenwoordigers van zeven locaties aan het verhaal. Zij vertelden aan de hand van een bijzonder object over hun band met de vaart. Hiervan wordt een film gemaakt.
Het is mooi om te zien hoe ogenschijnlijk ‘normale’ objecten en verhalen opgetild en bijzonder worden in het licht van Dat Wat Blijft. Dat kunst onderdeel uitmaakt van het dagelijkse leven: hetzelfde is als eten, drinken, ademen en goederen vervoeren, zoals we dat deden met binnenvaartschip Oostenwind.
De kanaalverhaaltafel
Wil je meer zien van Dat Wat Blijft? Kom dan 16 september om 19:00 uur naar Museum Jan Heestershuis in Schijndel voor de opening van een nieuwe expositie van Dat Wat Blijft. We sluiten af met een expo in het Koetshuis van het Noordbrabants Museum van 1 tot 18 december. Op 18 december is de publicatiepresentatie. Wees welkom!
Subsidies, sponsors en samenwerking
Nieuwe subsidies
We krijgen subsidie van het VSBfonds voor Dat Wat Blijft!
Ook van het Pop-up fonds van de gemeente 's-Hertogenbosch krijgen we subsidie voor Wat Blijft voor de publicatie en tentoonstelling in het Koetshuis van het Noord-Brabants Museum. Veel dank hiervoor!
Kanaalverhalen
Verhalen roepen verhalen op
"We hoorden dat ons broertje te zien is in deze tentoonstelling”, vertelden twee zussen die een bezoek brachten aan ons schip. Ze lieten ons een boekje vol krantenartikelen zien over de vermissing van hun twintigjarige broer. Later bleek dat hij het leven heeft gelaten in de Zuid-Willemsvaart in Neeroeteren.
Het verhaal maakt onderdeel uit van een collage van krantenartikelen op een herdenkingsdeken die in de tentoonstelling is te zien. Veel bezoekers uit Neeroeteren bekeken de deken zorgvuldig, herkenden de namen en zagen de levens die achter de voor ons abstracte krantenartikelen schuil gaan. "En onze moeder heeft 10 jaar geleden op dezelfde plek in het kanaal zelfmoord gepleegd”, vervolgde een van de zussen.
De tentoonstelling, en het kanaal, gaan over mensenlevens: over geboren worden op het water en sterven. Maar ook over het plezier dat het leven op een schip met zich meebrengt. Dat Wat Blijft voedt zich met dit soort verhalen. En geeft ze in een nieuwe vorm weer door. Het is een project over wederzijdse inspiratie en groei door (nieuwe) ontmoetingen en kruisbestuivingen.
Zo was het prachtig om te zien dat in en buiten het schip reünies ontstonden van mensen die elkaar in geen jaren hadden gezien. En verhalen roepen weer nieuwe verhalen op. Een bezoeker was bijvoorbeeld geraakt door de film van de schippersdochters, omdat hij zelf op een internaat had gezeten. Een familielid van de eerste sluiswachter in Weert vertelde hoe zij vroeger met warm in zondags pak in het kanaal zwommen. En vervolgens met dat natte pak in de kerkbanken gingen zitten.
De herdenkingsdeken
Steengoede bierpul
Al sinds 2019 onderdeel van Dat Wat Blijft: een stenen bierpul met tinnen deksel. Deze pul is verbonden met de geschiedenis van een voormalig bruin café aan de Zuid-Willemsvaart in Den Bosch. Cafédochter Theodora van de Wildenberg vertelde ons het bijzondere verhaal.
Een vroegere cafébezoeker en antiquair uit Den Bosch kon zijn drankrekening niet betalen. Als een alternatief betaalmiddel voldeed hij zijn onkosten in de vorm van een aantal 19e eeuwse bierpullen, waarvan voorbeelden ooit in Nuenen model stonden voor een schilderij van Vincent van Gogh. In het café aan het kanaal werden ze destijds boven de bar gehangen – zie de foto rechts van de bierpul.
Nu staat een zeer verwante 19e eeuwse bierpul, afkomstig uit de collectie van de voormalige kunstenaarswoning, het Jan Heestershuis in Schijndel, gebroederlijk naast de trekzak van Theodora, waarmee ze prachtige liederen ten gehore brengt!
Dat Wat Blijft van boven
Nagenieten van onze aanmeertijd in Neeroeteren? Bekijk de mooie dronebeelden van Robin Witting, de zoon van Ronny en Sonja Witting.
Dat Wat Blijft in de media
Ook de afgelopen tijd kon Dat Wat Blijft weer op de nodige media-aandacht rekenen. Nationaal en internationaal. Zo verscheen ons project in een aantal Vlaamse kranten en in een rapportage van de publieke omroep van onze zuiderburen. En ook in Nederland kwamen we in het nieuws. Bijvoorbeeld via artikelen van de Scheepsvaartkrant en het Brabants Dagblad.
Een van de artikelen uit de Vlaamse media. Vrij vertaald: een reizende expositie op een binnenvaartschip.
Collector's items te koop!
Dat Wat Blijft-luciferdoosjes geïnspireerd op het
verhaal van de Nationale Lucifersfabriek in Weert, met afbeeldingen van schilderijen uit de DWB-tentoonstelling. 6 stuks, met aan iedere kant 1 schilderij, voor 15 euro excl. verzendkosten. Je steunt hiermee de publicatie over het project.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Een mooie publicatie over de varende tentoonstelling Dat Wat Blijft in MAzine in de gemeente Maaseik.
Nieuwsbrief 17 Dat Wat Blijft
31 mei 2022
*|MC:SUBJECT|**|MC_PREVIEW_TEXT|*
Nieuwsbrief 17 - mei 2022
Kom naar de opening van Dat Wat Blijft in Weert
Van 24 juni tot en met 24 juli meert Dat Wat Blijft aan in Weert, Neeroeteren, Luik en Veghel. We openen de expositie op 24 juni – van 19:00 tot 22:00 – bij de Mouttoren aan de Zuid-Willemsvaart in Weert. Daar zijn we onderdeel van het tentoonstellingsprogramma van MuseumW. Wees welkom! Aanmelden kan tot uiterlijk 22 juni via info@puckworks.nl.
Tijdens de opening staan verschillende optredens op het programma. Zo is er een op de persoonlijke kanaalverhalen geïnspireerde dansperformance op een bewerkte compositie van Angela de Weijer, stadscomponist van Meierijstad. De choreografie is in handen van Resa Samangun van Dancer Studio in Weert. Lisanne Verhees en de schoonzwemmers van ZCP Nederweert tekenen voor een schoonzwemperformance. En kanaaldichter Rick Terwindt verzorgt de poëtische omlijsting van de opening.
Op de expositie gaan vijf nieuwe films in première. Bijvoorbeeld een verhaal over het vervoeren van vluchtelingen via het kanaal tijdens de Eerste Wereldoorlog. Of een portret van de schrijver Simenon die een roman schreef over het huis aan de vaart waar zijn moeder is opgegroeid. Ook de Luikse botteressen, Luikse vrouwen die meegroeven aan de Zuid-Willemsvaart, de geschiedenis van de Nationale Lucifersfabriek en de jeugd van twee schippersdochters komen aan bod. De ouders van kunstenaar Job Smeets – momenteel te zien in MuseumW met een solo-expositie – nemen ons mee naar het atelier van hun zoon. Daar maakt hij een beeld dat is gebaseerd op het verleden van het kanaal in Weert.
Ook te zien in het binnenvaartschip: veel verzamelde objecten van participanten uit België en Nederland, historische foto’s waarover door diverse omwonenden van het kanaal is geborduurd en op de kanaalverhalen geïnspireerde schilderijen van Monique Broekman. Rondom de expositie zijn daarnaast verschillende activiteiten georganiseerd. Variërend van wandelingen tot een workshop touwslaan en lezingen tot muzikale optredens. Bekijk de website van Dat Wat Blijft voor de volledige agenda.
Dansperformance door de talentenklas dans van Phoenix Cultuur en zangeres Pien Smeets in Veghel op het Dat Wat Blijft-schip in de zomer van 2021
Van Luik naar Schijndel
Op 28 mei is de Kanaalkast verplaatst van het Musée de la Vie wallonne in Luik naar het RAADhuis in Schijndel. De kast blijft daar deze zomer staan, als voorbode van een nazomerse tentoonstelling rondom Dat Wat Blijft in het Museum Jan Heesterhuis. QR-codes op de kast verwijzen naar door verschillende mensen ingesproken verhalen over de objecten. Een van hen is Marie Charlier. Zij is apotheker, studeerde aan de universiteit van Luik en verhaalt over de exotische zebramossel (YouTube) die voor het eerst in de lage landen werd aangetroffen door een collega-apotheker in Maaseik.
De Kanaalkast in Luik, voor de gelegenheid met Franse toelichting
Subsidies, sponsors en samenwerking
Nieuwe sponsor: Haex
Aannemersbedrijf Haex zorgt ervoor dat Dat Wat Blijft van stroom wordt voorzien als we aanmeren in Weert. Veel dank hiervoor!
Historisch borduren
In Luik wordt prachtig geborduurd over historische foto's die te maken hebben met onze vaarttocht over de Zuid-Willemsvaart van Den Bosch naar Luik. De borduurwerken zijn te zien in de tentoonstelling op ons schip.
Een van de vele borduurwerken die op het schip worden tentoongesteld
Kanaalverhalen
Filmen in Weert
In 1928 stortte een huis in naast de meelfabriek in Weert, waardoor een jong gezin om het leven kwam. Uit de puinhopen kwam een klok tevoorschijn die nog helemaal gaaf was. Een medewerker van de fabriek, de vader van Frits van Weerts, nam de klok mee. Het geruststellende tikken en luiden brengt hem terug naar zijn kindertijd. Inmiddels is Frits’ dochter de gelukkige eigenaar van de klok. De klok is door ons gefilmd en is als digitaal beeld, met commentaar van Frits, te zien in de tentoonstelling in het binnenvaartschip Oostenwind. Achter een deurtje in de fysieke klok liggen nu alleen nog krantenberichten over het noodlottige ongeval bij de meelfabriek. Een usb-stick met de film wordt daaraan toegevoegd. Zo wordt de tijd doorgegeven, via de klok zelf en de vele verhalen die erover bestaan.
In Weert hadden we nog een prachtige filmdag. We filmden hier twee schippersdochters: Diana Peskens en Marja Meulen. Diana komt uit een schippersgeslacht en heeft een boek geschreven over het leven van haar moeder, die in haar eentje, met haar pasgeboren kind, met het binnenvaartschip naar haar man voer. Omdat het schip was ingevroren, is Diana op de Zuid-Willemsvaart geboren. Ook Marja is opgegroeid op een schip, maar haar vader was in dienst van de Zinkfabriek aan het kanaal. Ze heeft goede herinneringen aan het Verliefdenlaantje, zwemmen in het kanaal en dobberen in bootje dat met wat water was omgetoverd tot minizwembadje. Dat er af en toe een dood varken voorbij kwam drijven, mocht de pret niet drukken.
Frits en Pop van Weerts (linksboven), Frits en de klok (rechtsboven), dobberen op het kanaal (linksonder) en schipperskinderen op het dek van hun schip (rechtsonder)
Biografie van een schip
Met filmer Esgo Klein togen we naar Harlingen om Geert en Anneke Veenstra, de vorige eigenaren van binnenvaartschip Oostenwind, te filmen en interviewen voor Dat Wat Blijft. Onze laatste film wordt een biografie van het schip, een spits voor de kenner. Bart Verkade, de huidige eigenaar, gaan we nog filmen tijdens het varen met de Oostenwind. Alles lijkt samen te komen in deze film: de dingen die blijven en voorbijgaan, de liefde voor het schip, het reizen, de vrijheid en de eenvoud.
Foto's van Geert Veenstra's verleden als visser en schipper
Dat Wat Blijft in de media
Ce Qui Reste
Ook in Wallonië kan Dat Wat Blijft – of Ce Qui Reste, zoals ons project in het Frans heet – op de nodige aandacht rekenen. Zo bracht VVV Liège de expositie in het Musee de la Vie Wallone via Facebook onder de aandacht.
Oproep: spierballen gezocht
Wil je ook een steentje bijdragen aan Dat Wat Blijft? Dat kan! We zoeken sterke mensen die op 20 juli van 10:30 tot 14:00 tijd hebben om in Veghel te helpen met het nodige sjouwwerk. Meer weten? Neem contact met ons op.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Van eind maart tot eind april stond de Dat Wat Blijft-kanaalkast bij het Cultureel Centrum in het Belgische Neeroeteren. Er staan weer veel bijzondere objecten in de kast. Zo gaf Elise Labiaux een prachtig tinnen bordje van het Musée de la Vie wallonne in Luik in bruikleen. Hierop staat een van de Luikse botteresses, vrouwen die meegroeven aan het kanaal bij Maastricht. Van het Aquarium-Museum kregen we zebramossels. Ronny Witting van heemkundekring Wotra vulde de kast met het verhaal over en brokstukken van een vliegtuig dat in de Tweede Wereldoorlog is neergestort bij de Zuid-Willemsvaart in Neeroeteren.
Ook in Neeroeteren, onderdeel van de gemeente Maaseik, organiseerden we een inspiratiebijeenkomst. Dit keer in samenwerking met heemkundekring Wotra, Musea Maaseik en de gemeente Maaseik. Schepen (wethouder) Myriam Giebens opende de bijeenkomst, Alexandra van Dongen en Monique Broekman vertelden over Dat Wat Blijft, kanaaldichter Rick Terwindt verzorgde de poëtische omlijsting en Jos Zoons van Wotra verhaalde geanimeerd over de betekenis van het kanaal voor Neeroeteren.
Vanuit de zaal kwamen bijzondere objecten tevoorschijn. Gaspar Haldermans had bijvoorbeeld een maquette van een draaibrug in Dilsen meegenomen. En Rik Nulens verraste met een klein doosje zebramossels. Deze exotische mossel is vernoemd naar een apotheker uit Maaseik die hem het eerste in de Zuid-Willemsvaart vond.
Ronny Witting van Wotra kan geweldig vertellen over zijn overgrootvader die vluchtelingen in de Eerste Wereldoorlog de grens over hielp via een duiker over de Zuid-Willemsvaart. De film over Ronny's verhaal zal te zien zijn in onze reizende tentoonstelling.
In de vorige nieuwsbrief meldden we per abuis dat Ronny bezig is met een maquette van de vluchtroute. Deze maakte hij al in 2015. Ronny werkt nu aan een maquette van de Geisteren/Voorshoven-draaibrug rond 1930.
Het botteressenbordje (links), de maquette (rechts) en Ronny Witting bij het kanaal (onder)
Van Neeroeteren naar Luik
Op 24 april is de Kanaalkast verplaatst van het Cultureel Centrum in Neeroeteren naar het Musée de la Vie wallonne in Luik. QR-codes verwijzen naar Franstalige, door Luikse mensen ingesproken verhalen over de objecten. Ook spelen twee in het Frans vertaalde films in de kast. Over Sven Assink, die in het douanehuis van zijn grootvader op de grens van Maastricht woont. En over Wim Dijkman, die vertelt over de Maastrichtse industrieel Petrus Regout.
De kanaalkast in het Frans
Gedicht Rick Terwindt
Zebramossel gestreept
ga je het leven door
Via Wolga dwars door Donau,
kom je ook hier voor
Als bandiet binnen-
gedrongen verdring je
Door 200 jaar tijd
heen verving je
Generatie op
generatie
Vervangbaar maar
met variatie
Hoe we ook veranderen,
voorrang blijven we verlenen
Aan de zebramossel, hier
over 200 jaar nog niet verdwenen
Subsidies, sponsors en samenwerking
Dat Wat Blijft-collector's items
De Nationale Luciferfabriek aan het kanaal in Weert produceerde niet alleen lucifers maar ook heuse collector's items: de luciferdoosjes met filmsterren waren zeer populair. Dat Wat Blijft blaast deze traditie nieuw leven in: binnenkort bieden we bijzondere luciferdoosjes met schilderijen van de expositie aan. Interesse? Bestel dan de set van zes exemplaren voor 15 euro. Dat kan via info@puckworks.nl. Hiermee steun je meteen ons project.
Luciferdoosjes met schilderijen die zijn geïnspireerd op de patronen van Vlisco, een textielfabriek langs de Zuid-Willemsvaart in Helmond. Ontwerp: Nicole Smans
Kanaalverhalen
Botteresses in Luik
Onlangs hadden we een geweldige draaidag in Luik, waar we gastvrij werden ontvangen door Nicole Schmit. Van Nicole en haar volksdansgroep leenden we de kleding en manden van botteresses: sterke Luikse vrouwen die meehielpen bij het graven van de Zuid-Willemsvaart bij Maastricht.
Nicole hielp Suzanne Lhomme, Marie Charlier en Elise Labiaux in de historische kleding. En leerde hen het dialect waarin de botteressen hun marsliederen zongen terwijl ze werkten. Prachtig om deze jonge Luikse vrouwen te zien transformeren tot historische personages. Hun wandeling door Luik, met Musée de la Vie wallonne - Province de Liège als eindpunt, werd een surrealistische performance waarin het heden en verleden samenkwamen. Het riep veel reacties op van mensen die met hen op de foto wilden.
Veel dank aan Elise Labiaux voor de geweldige organisatie van de performance en Nicole, Suzanne en Marie voor hun bijdrage hieraan. De film is eind juni/juli te zien in het binnenvaartschip Oostenwind. Check onze site voor de data en locaties waar je ons kunt bezoeken. Of volg Dat Wat Blijft op Facebook.
Kanaalpils
In 1969 kwam er een einde aan de Wertha Brouwerij in Weert. Vrijwel alle gebouwen, gelegen aan de Zuid-Willemsvaart, gingen tegen de grond. Alleen het kantoor en de Mouttoren bleven staan. In deze prachtige toren, in 1941-1942 ontworpen door de Weertse architect Pierre Weegels, is nu een Werthamuseum in de maak. Initiatiefnemer Huub Raemakers vertelde ons er alles over. Het zou eind juni een mooie aanlegplek kunnen zijn voor ons tentoonstellingsschip Oostenwind.
We bezochten ook de Weertse stadsbrouwerij die nu is gevestigd in de voormalige ijzergieterij. Daar maken ze heel bijzondere biertjes die zijn geïnspireerd op de (verdwenen) industrie langs het kanaal in Den Bosch. De Zwieëgel – een biertje met een rooksmaak – is gebaseerd op de Nationale Luciferfabriek, waarover we eind juni een film laten zien tijdens de expositie.
De Mouttoren
Sprong in de tijd
Toeval bestaat niet. Bij de zelfscankassa in de supermarkt kwam Monique Broekman historicus Jac. Biemans van het Stadsarchief in Den Bosch tegen. Diezelfde dag stuitte hij in het archief op een kaart uit 1823 waarop de Zuid-Willemsvaart is ingetekend. De supermarkt en het archief zijn buren. Daardoor stond Monique voor ze het wist oog in oog met de bijzondere historische kaart. Een sprong in de tijd: vanuit 2022 kijken naar een kaart die bijna twee eeuwen geleden is gemaakt. Een magisch moment.
De historische kaart van Den Bosch, inclusief Zuid-Willemsvaart, van het stadsarchief 's-Hertogenbosch
Oproep: spierballen en suppoosten gezocht
Wil je ook een steentje bijdragen aan Dat Wat Blijft? Dat kan! We zoeken altijd vrijwilligers die willen helpen met het op- en afbouwen van de varende expositie. Ook supposten zijn zeer welkom. In juni meren we aan in Weert. Meer weten? Neem contact met ons op.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
De voorbereidingen voor verschillende Dat Wat Blijft-activiteiten zijn in volle gang. Zo staat er op 27 maart om 14:00 uur een inspiratiebijeenkomst in Neeroeteren, een van de stops van de varende tentoonstelling, op het programma. In het Cultureel Centrum verzorgen Jos Zoons, lid van de heemkundekring Neeroeteren, kunsthistoricus Alexandra van Dongen en beeldend kunstenaar Monique Broekman lezingen over de geschiedenis van het kanaal. Kanaaldichter Rick Terwindt tekent voor een poëtische omlijsting van de bijeenkomst. Iedereen is van harte welkom. Aanmelden kan tot uiterlijk 24 maart via info@puckworks.nl.
We zijn ook druk in overleg over de programmering in de zomer. Festival Fabriek Magnifique en de gemeente Meierijstad zetten groots in op de viering van 200 jaar Zuid-Willemsvaart. Dat Wat Blijft is daar onderdeel van. Met onze partners Musée de la vie Wallonne, Museum W, de gemeente Maaseik/Neeroeteren, Musea Maaseik en de heemkundekring Wotra geven we invulling aan het participatieve tentoonstellingsprogramma. Ook met Phoenix Cultuur sparren we over de samenwerking en programmering.
Monique Broekman en ontwerper Nicole Smans gaan ansichtkaartenmapjes over Dat Wat Blijft maken. Op de kaarten zijn schilderijen en borduurwerken te zien. Wie zo’n mapje koopt, à 25 euro voor 14 kaarten, investeert meteen in een publicatie over Dat Wat Blijft. En wordt uitgenodigd voor de presentatie van deze publicatie op 18 december in de Statenzaal van het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Mail info@puckworks.nl om ze alvast te bestellen. De kaarten kunnen tijdens de expositie in Weert, of bij een andere locatie waar Dat Wat Blijft aanmeert, opgehaald worden.
Vanaf 1 december wordt de verzamelde lading verfilmde verhalen, objecten, schilderijen, gedichten en andere documenten gelost in een totaalinstallatie die is te zien en beleven in het Koetshuis van het Noordbrabants Museum.
In de volgende nieuwsbrief presenteren we ook een ander collector’s items die we in het kader van crowdfunding gaan verkopen.
Een greep uit de Dat Wat Blijft-ansichtkaarten
Subsidies, sponsors en samenwerking
Geschiedenis borduren
Tijdens de Dat Wat Blijft-tentoonstelling in Veghel zag Jule van Heeswijk een foto van de heilige mis van haar broer Vic, die later in Congo is vermoord. Jule heeft prachtig geborduurd over een print van deze foto op linnen. Haar borduurwerk is deze zomer te zien in Weert, Neeroeteren, Luik en Veghel. Ook een aantal Belgische vrijwilligers gaat mee borduren over historische foto’s van de Zuid-Willemsvaart.
Detail van het borduurwerk van Jule van Heeswijk (linksboven), borduurpakketjes voor de Belgische vrijwilligers (linksonder) en Maria van Lei de Gies, borduurster uit Neeroeteren (rechts).
Kanaalverhalen
Brokstukken van een verleden
De overgrootvader van Ronny Witting van de heemkundekring Wotra in Neeroeteren was passeur: tijdens de Eerste Wereldoorlog hielp hij vluchtelingen via een lage duiker over de Zuid-Willemsvaart naar het neutrale Nederland. Ronny maakt hier een maquette van. Neeroeteren speelde ook rol in de Tweede Wereldoorlog. In die tijd stortte er een B-17-vliegtuig neer. Ronny en zijn collega Arnaud Grispen hebben de brokstukken gevonden. Zowel de maquette van de vluchtroute als de brokstukken van het vliegtuig zijn onderdeel van onze tentoonstelling.
Maquette van de vluchtroute in wording
Venster op een jeugd op het water
Voor schipperskind Diana Peskens Wijbrandi was de Zuid-Willemsvaart heel belangrijk. Haar ouders vaarden hun hele werkende leven met cement over het kanaal naar Maastricht. Door de strenge winter en ijsvorming konden haar ouders niet verder en is Diana 'per ongeluk' op 19 maart 1947 in het Oude Bassin in Weert geboren. Eenmaal getrouwd met een jongen van de wal kwam ze in de buurt van deze plaats te wonen en werken. Scheepsattributen op haar dressoir herinneren nog aan haar jeugd op het water. Een mooi verhaal dat we deze zomer laten zien op de tentoonstelling.
Het schip van de ouders van Diana (links) en de scheepsattributen op haar dressoir (rechts)
Post uit Maastricht
Mooie post van Carlien in onze brievenbus. Zij woont op een baquet de Charleroi, een historisch schip uit 1919 dat in de woonbotenbuurt in Maastricht ligt. Met ons schip Oostenwind, en schipper Bart Verkade aan het roer, meerden we vorig jaar aan in deze stad. Op de foto van Carlien zijn we – tussen prachtige herfstkleuren – onderweg naar het Sphinxkwartier. Daar nodigden we mensen uit om onze varende tentoonstelling te bezoeken.
Ceci n'est pas un logo
Als we naar Wallonië varen, moet het logo van Dat Wat Blijft natuurlijk ook op zijn Frans mee.
Ontwerp: Nicole Smans
Zebramossels
In 1834 is de eerste zebramossel gevonden in de Zuid-Willemsvaart. Deze exotische mossel is via verschillende waterwegen in het kanaal beland. Het Aquarium-Museum van Luik stelt een aantal exemplaren beschikbaar voor onze tentoonstelling.
In de media
VRT, de Vlaamse publieke omroep, schreef een mooi artikel over het 200-jarige bestaan van de Zuid-Willemsvaart, de reizende tentoonstelling en het bezoek van het schip aan Neeroeteren. Ook erg leuk: aandacht voor Dat Wat Blijft in het blad Kampeerauto. Alle kampeerders – en alle niet-kampeerders trouwens ook – zijn eind juni welkom op Camperplaats Weert, waar we dan, in samenwerking met Museum W, aanmeren met het schip.
Dat Wat Blijft in Kampeerauto
Oproep: spierballen en suppoosten gezocht
Wil je ook een steentje bijdragen aan Dat Wat Blijft? Dat kan! We zoeken altijd vrijwilligers die willen helpen met het op- en afbouwen van de varende expositie. Ook supposten zijn zeer welkom. In juni meren we aan in Weert. Meer weten? Neem contact met ons op.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Dat Wat Blijft bijeenkomst in Neeroeteren (B) 27 maart 14 uur
15 maart 2022
Een schilderij voor de 100 jarige wijk De Muntel in Den Bosch
7 februari 2022
Van woningbouwcorporatie Zayaz in Den Bosch kreeg ik de opdracht een mural te maken voor de jarige 100 jarige wijk de Muntel. Het werk is geplaatst op een speeluitleen De Hobbel op het Taxandriaplein. Ik heb oproepen gedaan voor foto's van spelende kinderen door de tijden heen in deze wijk. Van deze foto's heb ik een compositie gemaakt waarin ik de kinderen vanuit het verleden in zwart wit heb geschilderd en de hedendaagse in kleur. Het is een ovaal formaat geworden waar twee meisjes uit weg lijken te rolschaatsen. Ik heb het heden zo met het verleden verbonden als een ode aan het spelende kind dat we allemaal geweest zijn.
Materiaal is acrylverf op watervaste multiplex, gevernisd en een anti grafity coating, formaat 200 cm x 400cm.
Nieuwsbrief 14 Dat Wat Blijft
2 februari 2022
*|MC:SUBJECT|**|MC_PREVIEW_TEXT|*
Nieuwsbrief 14 - februari 2022
Dat Wat Blijft in Luik en Neeroeteren
Monique Broekman, Alexandra van Dongen en Elise Labiaux zijn in december, met financiële ondersteuning van de Proeftuin Internationalisering van de provincie Noord-Brabant, op werkbezoek geweest naar Luik en Neeroeteren, een deelgemeente van de stad Maaseik.
Elise hebben we leren kennen als vrijwillige Dat Wat Blijft-suppoost in Maastricht. Zij heeft daar de master Arts and Heritage gedaan. Elise is een echte bruggenbouwer. Ze woont in Luik en is dus Franstalig, maar ze spreekt ook Nederlands.
In Luik brachten we onder andere een bezoek aan onze enthousiaste samenwerkingspartner Musée de la Vie Wallone, waar we – met vertaalwerk van Elise – de laatste stand van zaken rondom Dat Wat Blijft presenteerden. Onze kanaalkast krijgt in april 2022 een plek in het museum, en mogelijk ook in de lokale bibliotheek. Zo kunnen ook de Luikenaars hun kanaalverhaal delen.
De volgende stop: Port des Marchatous, de haven van Luik, waar we op zoek gingen naar geschikte aanmeerlocaties. Daar zagen we een spits, hetzelfde type schip als de Oostenwind, het binnenvaartschip dat het decor vormt voor Dat Wat Blijft. We klopten aan en werden gastvrij ontvangen door Eric Lefevre en zijn vrouw, die ons veel wisten te vertellen over de technische zaken rondom het aanmeren in Luik. Hun schip La Ventre de la Baleine is verbouwd tot een theaterzaal met een mooi podium. Onder de naam Compagnie des Quatre Saisons doen ze ook aan straattheater. Genoeg aanknooppunten dus om wellicht samen te werken in de nabije toekomst.
Ronny Witting en Jos Zoons van Heemkundekring Wotra en Jacques Dalemans van het Apotheekmuseum in Maaseik zorgden voor een hartelijk welkom in Neeroeteren. We spraken met hen over het plaatsen en tentoonstellen van de kanaalkast en de lezing die we daaraan koppelen.
Potentiële aanmeerlocatie in Luik (boven), het interieur van het schip La Ventre de la Baleine (links) en op bezoek in Neeroeteren (rechts).
Grensoverschrijdend borduren
Via Heemkundekring Wotra ontvingen we prachtige historische foto's van de Zuid-Willemsvaart. Deze beelden worden afgedrukt op linnen. Een enthousiaste groep vrijwilligers in Neeroeteren gaat hierover borduren. De borduurwerken krijgen een plaats op de tentoonstelling in het schip.
Het kanaal wordt gereinigd (foto uit circa 1900).
Kanaalverhalen
Botteresses
In Maastricht hoorden we over botteresses, hardwerkende Luikse vrouwen die met hun zware manden – bottes – op hun rug, onder het zingen van Waalse marsgezangen, meewerkten aan de aanleg van de Zuid-Willemsvaart. Botteresses waren echte nomaden. Zo bezorgden ze ook brieven en namen ze nieuwtjes en verhalen mee van de ene naar de andere locatie. Het Musée de la vie Wallone in Luik heeft een aantal beeldjes van en een historische film over deze zwoegende en zingende arbeidsters in de collectie.
Het huis aan het kanaal
Aan het kanaal in Neeroeteren staat het geboortehuis van de moeder van de Belgische, in Luik geboren veelschrijver Georges Simenon. Hier schreef hij een van zijn 425 (!) romans: Het huis aan het kanaal. Dit huis speelt een belangrijke rol in de Eerste Wereldoorlog. Zo was – en is er nog steeds – een duiker in het kanaal die dienstdeed als vluchtroute. De vluchtelingen die via het kanaal naar het neutrale Weert wilden, verbleven eerst een tijdje in het huis. Vervolgens nam een gids ze mee naar het nabijgelegen bos om de Nederlandse grens over te steken. Niet iedereen overleefde een vluchtpoging. Zo werd de 18-jarige Raoul Nahon uit Luik in 1915, in de nacht van 6 op 7 juli, doodgeschoten door de Duitsers.
Meer weten over het werk en leven Simenon, die naar eigen zeggen met tienduizenden vrouwen – volgens zijn derde echtgenote waren het er ‘slechts’ 1.200 – gedeeld zou hebben? Luister dan deze literaire podcast of lees een interview van Ischa Meijer.
Ronny Witting laat zien hoe krap de duiker annex vluchtroute onder het kanaal in Neeroeteren is (boven) en een door Ronny gemaakte maquette van de duiker (onder).
Wereldreiziger
In het Apothekersmuseum in Maaseik is de eerste, door een apotheker in de Zuid-Willemsvaart gevonden zebramossel (1834) te bewonderen. Deze exotische mossel komt uit het Ponto-Kaspische gebied in het zuiden van Oost-Europa. De nieuwe kanalen verbonden vele waterwegen met elkaar, waardoor ook mosselen naar nieuwe gebieden konden reizen, zoals ook in deze video is te zien. Leuk weetje: de naam van de apotheker die de mossel vond, is Dreissens. Aan hem danken we de wetenschappelijke geslachtsnaam Dreissena polymorphd.
Oproep: spierballen en suppoosten gezocht
Wil je ook een steentje bijdragen aan Dat Wat Blijft? Dat kan! We zoeken altijd vrijwilligers die willen helpen met het op- en afbouwen van de varende expositie. Ook supposten zijn zeer welkom. In juni meren we aan in Weert. Meer weten? Neem contact met ons op.
Dat Wat Blijft is een cultuurhistorisch kunstproject van beeldend kunstenaar Monique Broekman en co-curator en onderzoeker Alexandra van Dongen, in samenwerking met cameraman Esgo Klein, meubelmaker en tentoonstellingbouwer Jan van Hees en productieleider Heleen Moors. Onderdeel van het project is een tentoonstelling op een binnenvaartschip op de Zuid-Willemsvaart. Ondernemers en (oud-)kanaalbewoners leveren hier steeds een belangrijke bijdrage aan. De eerste editie vond begin juni 2019 plaats in Den Bosch. Tot en met 2022 vaart het schip via verschillende locaties naar Luik.
Dat Wat Blijft in Maastricht
Dat Wat Blijft meerde in oktober aan in het Bassin in het Sphinxkwartier in Maastricht. Een spannende onderneming, want het was maar vraag of het schip wel zou passen in het krappe bassin. Daarnaast was het kanaal er ondieper en moesten we onder lage bruggen door. Gelukkig ging het allemaal net. En zag het schip, doordat het maar net paste, er prachtig en surreëel uit in Maastricht. Iedereen vroeg zich af hoe we daar in vredesnaam terecht waren gekomen. Het was alsof we uit de lucht waren komen vallen. Een goede binnenkomer om het gesprek aan te gaan.
Ook in Maastricht stonden verschillende lezingen en performances op het programma. Zo ging Rouke van der Hoek in op de geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart. Waren er poëtische optredens van Rouke, Maarten van der Hoek en Kanaaldichter Rick Terwindt. Vertelde Alexandra van Dongen over ‘ontroerende goederen’ die over het kanaal werden vervoerd. Nam Wim Dijkman, in historisch kostuum, verkleed als Petrus Regout, de aanwezigen mee langs locaties die het verhaal van deze Maastrichtse industrieel vertellen. En vertoonde Lumière een historische film van Jean Vigo uit 1934 die zich helemaal afspeelt op een binnenvaartschip.
Wat een kleurrijke mensen wonen in Maastricht! Studenten van de master Arts and Heritage en andere enthousiaste Maastrichtse vrijwilligers namen de rol van suppoost op zich. De tentoonstelling kon, vanwege de ligging van de stad, rekenen op de nodige (inter)nationale bezoekers: Maastricht en het Sphinxkwartier trekken vanuit heel Nederland mensen aan. Zij kwamen soms toevallig in het schip terecht en herkenden zich in sommige gevallen in de tentoonstelling en de verhalen. Bijvoorbeeld omdat ze zijn opgegroeid in Helmond of Veghel. Mooi was ook het bezoek van een geïnteresseerde Iraanse bezoeker, die arts in opleiding is in Maastricht. Vanuit een totaal andere cultuur, maar helemaal gefascineerd, liep hij door de expo. Ook waren er bezoekers die ons vanuit Brabant of zelfs Nijmegen volgden naar Limburg. Het leverde weer veel bijzondere kanaalverhalen op.
