Brief 6 aan Vincent van Gogh

29 mei 2023

Emmen, 25-05-2023,

Beste Vincent,

“Tekende in een herbergje aan de weg een oud wijfje aan het spinnenwiel, donker silhouetje als uit een toversprookje, donker silhouetje tegen een licht raam, waardoor men de lichte lucht zag en een wegje door t fijne groen, en een paar ganzen die gras pikten.” Deze tekening maakte je tijdens jouw tocht van Nieuw-A’dam naar Zweeloo in Sleen en je schreef het in jouw brief aan Theo op 16 november 1883. Ik ben naar dat herbergje toe gegaan dat nu een enorm pand is – na jouw tijd aan alle kanten uitgebouwd- dat verhuurd wordt aan groepen. Een jaar geleden werd het jonge stel Richard en Selva eigenaar van deze ‘herberg’ waar jij 140 jaar geleden koffie hebt gedronken en een broodje gegeten. Ook dat heb ik herhaald. Het vrouwtje aan het spinnenwiel daarentegen heb ik als model omgeruild voor de exotische nieuwe eigenaresse. Selva vluchtte eind jaren 70 met haar ouders uit Argentinië via de buik van haar moeder en groeide op in Emmen. Er zijn nogal wat politiek ellendige dingen gebeurd tussen onze jaartallen in waardoor grote groepen mensen zich zijn gaan verplaatsen over de wereld op zoek naar een veilig heenkomen. Op het station in Emmen waarvandaan ik regelmatig mijn reisjes maak, verzamelen vluchtelingen zich van allerlei werelddelen om naar Ter Apel te gaan waar iedereen die asiel wil aanvragen in Nederland zich direct na aankomst persoonlijk dient te melden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst.
De machteloosheid ten aanzien van al die ellende in de wereld die we dagelijks via de media over ons heen krijgen die deelde ik met Richard in een gesprek dat direct de diepte in ging. Opgegroeid ‘op’ Erica (zoals de Ericanen zeggen), een dorp niet ver van Sleen, is hij zich bewust van de zorg voor de gemeenschap, de wereld dichtbij waar je wel invloed op kunt uitoefenen. Ook het pand dat ze hebben overgenomen in Sleen kent een geschiedenis van voordat jij daar jouw tekening maakte tot nu en dat maakt Richard nederig als onderdeel van deze geschiedenis waar hij zorg voor wil dragen. Veel van dit soort panden in dorpen worden gesloopt om plaats te maken voor woningbouw omdat er niet meer zo groots getrouwd wordt als in vroegere tijden. Nu we het toch over huwen hebben..Hoe anders zou jouw leven gelopen zijn als je wel kon trouwen met Sien? Zou dat van invloed geweest zijn op jouw leven als kunstenaar? Je had dan wel de verantwoordelijkheid ook voor haar kinderen, dan maak je misschien andere keuzes. Maar eenzaamheid is ook niet alles. Tegelijk daar moet je iets mee. Door jouw schilderen ben jij in contact met de wereld om je heen en daardoor wellicht minder eenzaam.
Ik lees een mooi filosofisch essay van Paul van Tongeren ‘Identi-tijd’ waarin het gaat dat wij mensen als ´tijdwezens´ uitgestrekt zijn in de tijd. Dat het lastig is je te verbinden aan het heden, dat we vaker in de hoop van de toekomst leven of in de herinnerde geschiedenis. Schilderen helpt om het nu te ervaren en daarmee samen te vallen.

Overigens Selva, de mede-eigenaresse van de ‘herberg’ in Sleen heeft een musicalopleiding gevolgd waarin ze in een musical speelde die over jouw leven ging! Ze was afgewezen voor de rol van jouw geliefde Sien maar kreeg wel de rol van mevrouw Roulin, de vrouw van de postbode Joseph Roulin die jij in de eerste maanden van 1889 gaat schilderen. Zij staat symbool voor het moederschap. Jij hebt haar man en hun drie kinderen ook geschilderd. Het bijzondere toeval wil dat Richard en Selva ook drie kinderen hebben.

Brief 7 aan Vincent van Gogh

29 mei 2023

Emmen 26-05-2023,

Beste Vincent,

Ik spring weer even terug in de tijd naar jouw brief van 17 september toen je naar het kerkhof ging in de buurt van Hoogeveen. Waarschijnlijk is dat het kerkhof van Hollandscheveld. Het is een oefening in geduld om daar te geraken met bussen die daar maar 1 keer in het uur naartoe gaan en dan nog een eindje lopen om op de plek van bestemming te komen. Tegelijk zoeft iedereen op grote snelheid langs me heen op elektrische fietsen, zowel jong als oud. En jij reisde per trekschuit, open kar of te voet. Daar moest ik aan denken toen ik tussen de weilanden door mijn hoofd leeg liep. Die leegte en de langzaamheid geeft zuurstof en ruimte in de hersenen. Je kunt je druk maken maar je kunt het ook niet doen en gewoon lopen, zijn, kijken. Bijvoorbeeld naar prachtige witte geiten die ik onderweg tegen kwam en bijna licht gaven door het zonlicht. Ik zag er de geschilderde geiten van Jan Mankes in, die met zijn penseel gewone dingen van binnenuit tot heilig schildert. Jan werd een jaar voor jouw dood geboren in Meppel, in Drenthe. En hij ging al dood op zijn 30e, de leeftijd die jij nu hebt. Jan had al succes tijdens zijn korte leven en bij jou begint het pas bij je 30e. Hoe zou jij zijn schilderijen hebben gevonden? Ik denk dat de liefde voor de natuur en het alledaagse wel overeenkomstig is, maar Jan’s handschrift is weg gepenseeld in de gelaagde olieverf terwijl het verstilde mystieke in het onderwerp heel langzaam aan de oppervlakte komt. Terwijl jouw temperament beweging geeft aan jouw penseelstreken die je niet gladstrijkt maar laat staan, omdat het zo en niet anders moet zijn. Jij bent misschien extremer, een vernieuwer omdat je niet anders kon.

Een geit in Hollandscheveld

Schilderij door Jan Mankes

Ik naderde het kerkhof via het lange pad dat lila/paars was door de vele rododendrons. Rododendrons waar mijn ouders onder zijn uitgestrooid op een plek in de bossen ergens in het midden van het land waar ik mijn kindertijd heb doorgebracht. Gek dat ik op dat moment op twee plekken, misschien zelfs drie plekken tegelijk daar was. De allesbepalende plek van mijn jeugd die alleen in mijn herinnering bestaat, de overwoekerde plek die het was tijdens het uitstrooien en ondertussen liep ik naar het kerkhof van Hollandscheveld op zoek naar iets van jou.
Ik speurde naar graven die ouder waren dan 1883 en die heb ik gevonden. Die zou jij kunnen hebben gezien. Maar jij beschrijft in jouw brief het geheel; ‘een stuk heide met heg…graven begroeit met bunt en heide..’ En zo heb je het ook getekend. Ik zoom meer in op de individuele stenen en ben benieuwd naar wie die mensen waren in hun tijd. En ondertussen ook nog een online meeting gehad op een bankje op dat kerkhof. Dat vond ik wel een mooie locatie in die setting, verschillende dingen/tijden door elkaar heen. Misschien was het reizen van en naar deze plek wel belangrijker dan de plek zelf. Mijmertijd.

Kerkhof in Hollandscheveld

Wat ik je nog vergeten was te vertellen. Ik ben weer even in Nieuw-Amsterdam geweest, op de plek waar jouw samengestelde portret is geschilderd op een silo en jouw schilderij van een ophaalbrug enorm uitvergroot op de andere zijde. Een groep mensen waarvan ik Sieta ken van het van Goghhuis, het logement waar jij destijds logeerde, hebben daar zonnebloemen gezaaid vanwege jouw aanwezigheid in 1883. Het leverde wel een mooi beeld op al die gehurkte mensen in de zwarte aarde. De werkende mens in het landschap, maar in deze tijd meer een
re-enactment; een surreële performance.

Zonnenbloemen planten in Nieuw-Amsterdam

Schilderij door Vincent van Gogh, collectie van Gogh museum A'dam

Brief 5 aan Vincent van Gogh

22 mei 2023

Op 19-05-2023 schreef ik -als artist in residency in Studio ZOOkeeper - mijn vijfde brief als antwoord op de 23 brieven die Vincent van Gogh schreef in 1883 in Drenthe.

Beste Vincent,

`Wat willen wij allen stellen tegenover het noodlot? Allen, allen zonder onderscheid bedaard werken, kalmte..’ en nog meer schreef je op de dag van 12 oktober in Nieuw-Amsterdam. Soms vang ik flarden op van gesprekken in het park waar ik verblijf. “Mamma, kan een hart echt breken?” hoorde ik een kind vragen. “Zijn moeder zit in een hospice, aldus een oude vrouw op een bankje tegen een andere vrouw met een man met een beperking ertussenin. Kalmte en zenuwen; die woorden lees ik vaker terug in jouw brieven. Aanwezig zijn en afleiding. Zoals gedoe met geld. Je verlangt ernaar samen met jouw broer te zijn, zodat je je aan hem kunt scherpen, productiever zult zijn. En minder eenzaam ook denk ik zo. We hebben een eenzaam vak. En het is nooit zeker of er geld uit gaat komen. Ons werk is niet per definitie gebonden aan een ‘verdienmodel’. We doen het omdat het om de 1 of andere reden moet gebeuren terwijl er niemand om vraagt. Tegelijk..ging ik ook anders naar jou kijken toen ik Sieta, vrijwilliger van het van Goghhuis in Nieuw-A’dam ontmoette. Dat is het logement waar jij hebt gelogeerd met uitzicht op de Hoogeveense vaart en die ophaalbrug die jij geschilderd hebt.( Ik heb over dezelfde houten vloer gelopen als waar jij overheen liep, de kast zien staan die jij gezien hebt, jouw nagebouwde kamer met kopieën van jouw tekeningen) Sieta vertelde dat een eenvoudige arbeider 60 cent per dag verdiende. Jij betaalde 1 gulden per nacht voor het overnachten in een logement. Jij kon de veenarbeiders buiten gaan zitten schilderen en tekenen terwijl zij zware fysieke arbeid verrichtten. Arbeiders die nooit met kunst in aanraking kwamen, zich uit de naad werkten om rond te komen en dan iemand die naar hen kijkt om ze op het platte vlak te vereeuwigen. En dat deed jij denk ik omdat je de gewone man uit de tijd wilde lichten, maar dat hadden zij niet door of zij zaten er niet op te wachten. Of was het dat je -zoals je jouw broer als advies gaf- jouw verbond tussen jezelf de natuur wilde herstellen? Het buiten schilderen en schetsen van de mens werkend op -en daardoor verbonden met- het land, zorgt er mijnziens ook voor dat jíj je verbonden voelde met die natuur. Want tekenen en schilderen is langzaam kijken, langer kijken, jezelf vergeten en verplaatsen in het zichtbare buiten jezelf, het moment oprekken en meer zien.

In de vraag aan jouw broer Theo om zich bij jou te voegen als schilder gebruikte jij het woord ‘handwerklui’. Er spreekt een zekere bescheidenheid uit waar ik van houd.
Je noemt als inspiratie de school van Barbizon, de kunstenaarskolonie actief was in de periode 1830 tot 1870 . Als reactie op de romantiek schilderden zij realistisch in de vrije natuur zonder opsmuk. Niet het verheerlijken maar kijken naar wat er is.
Je schreef dat het in de stad niet deugt, dat je naar buiten moet en het tegenovergesteld moet worden van wat je bent; je vernieuwen in de natuur. Is het de herrie van de stad -met de vele stemmen- dat afleidt van waar het werkelijk om gaat? Brengt de natuur ons dichter bij een innerlijke stabiele stilte van waaruit essentiële en daardoor ook vernieuwende werken gemaakt kunnen worden?

Je had geen kunstacademie afgerond. Toch begon je aan het avontuur. Een onzekerheid die ik zelfs nu nog voel, terwijl ik in leeftijd jouw moeder had kunnen zijn, hoe moet dat voor jou geweest zijn? Als je jong bent is misschien alles wel helderder, en wellicht speelt het ‘man-zijn’ daarbij ook nog een rol. Met dat laatste ben ik overigens nooit zo bezig. Toch ben ik wel benieuwd hoe jouw verhaal zou zijn geweest als je een vrouw was.

Het van Goghhuis in Nieuw-Amsterdam

De kamer van Vincent

Bezoeker in de ZOOkeeper studio

Brief 4 aan Vincent van Gogh

22 mei 2023

Op 18-05-2023 schreef ik -als artist in residency in Studio ZOOkeeper - mijn vierde brief als antwoord op de 23 brieven die Vincent van Gogh schreef in 1883 in Drenthe.

Beste Vincent,

In jouw brief van 22 september vanuit Hoogeveen (ik spring een beetje in data in reactie op jouw brieven en dat kan op de plek in de tijdszone waarin ik me begeef) schrijf je dat je enige tegenspoed hebt met modellen. Er werd over gelachen, je werd voor de gek gehouden en je kon jouw figuurstudies niet afkrijgen door onwil van de modellen. In mijn tijd gaat het er anders aan toe. In de openbare toilet van het Rensenpark kwam ik een heel bijzondere verschijning tegen; een soort hedendaagse reïncarnatie van een geisha die jij ooit geschilderd zou kunnen hebben in 1887. Ik had over Wishnu gehoord. Hij werkt als vrijwilliger in het Tibetaanse museum dat hier gevestigd is als vrijwilliger. Het museum is gevuld met hedendaagse Tibetaanse kunst gemaakt door een lama die een variatie op jouw amandelbloesemtak uit 1890 heeft geschilderd. Wishnu zal met dat werk als decor een performance gaan uitvoeren. Ik nodigde hem uit in mijn atelier om hem te interviewen op film en ik ben begonnen hem te portretteren. Hij is slechts 17 jaren oud en durft zijn anders zijn dagelijks te laten zien in de schmink en sprookjesachtige kleding die hij aantrekt. Het androgyne is vanuit het hindoeïsme waarin hij is opgevoed niet ongewoon en wordt geaccepteerd door zijn familie. En hoewel het er in deze tijd anders aan toe gaat in Drenthe dan in die tijd van jou, is het best moedig om hier zo over straat te gaan. Wishnu toonde zich vereerd dat ik hem wil portretteren. Hij hoeft er niet eindeloos voor stil te zitten want ik maak foto’s die ik gebruik als schets voor mijn portretten. Ik bedacht me dat deze brief ook over tijd zou moeten gaan en wonderlijk genoeg vind ik in mijn laatste zin de ingang naar dit onderwerp. Want er gebeurt uiteraard iets anders als je een model schildert naar de waarneming. Maar dat is niet waar ik naar op zoek ben. Wat dat wel is hier op deze plek, is me nog niet duidelijk en dat maakt ook kwetsbaar. Zeker ook omdat iedereen kan meekijken en lezen van wat ik hier aan het doen ben. Mijn brieven doe ik niet in een enveloppe met een postzegel gericht aan 1 enkel persoon dat dan dagen later aankomt. Nee, ik post mijn brieven aan een onbekende groep mensen op het wereld wijde web en schrijf ze handmatig uit op grote formaten papier in het gastatelier. Het feit dat de datum van schrijven en posten niet samenvalt geeft me een ongemakkelijk gevoel, alsof ik te laat ben. 12 oktober in Nieuw-Amsterdam schrijf je: “..de zaken gaan zoo gehaast dat er weinig wordt nagedacht, weinig wordt gevraagd of geredeneerd.” “Daar moet ik over nadenken” hoor ik dan Jan de Bie zeggen, een mooie kunstenaar en mens uit Den Bosch die niet lang geleden is overleden. Het tempo lijkt hier lager te liggen dan in de randstad (nog steeds) omdat het landschap leger is, maar het wereldwijde nieuws wordt iedere dag over de mensen uitgestort via allerlei nieuwe mediakanalen die in jouw tijd niet bestonden. En iedereen vind er iets van. De uitspraak van Jan de Bie vind ik mooi omdat die de zaak vertraagt. Ik weet het heel vaak niet.

Brief 3 aan Vincent van Gogh

16 mei 2023

Op 11-05-2023 schreef ik -als artist in residency in Studio ZOOkeeper- mijn derde brief als antwoord op de 23 brieven die Vincent van Gogh schreef in 1883 in Drenthe.

Beste Vincent,

Gisteren heb ik met Bert Finke locaties bezocht waar jij gewandeld hebt in november 1883. In Nieuw-Amsterdam bij het station is jouw schilderij van de ophaalbrug heel groot geschilderd op een graansilo en om de hoek van datzelfde gebouw, een portret van jou zoals je eruit moet hebben gezien in de tijd dat je hier verbleef. Omdat er geen afbeeldingen bestaan van hoe jij er toen uit zag is er via allerlei nieuwe technieken jouw beeltenis samengesteld. In jouw brief van 16 november schrijf je over jouw tocht naar Zweelo, ’s ochtends om drie uur in een open karretje met als vermoedelijke wegwijzer de kunstenaar Max Liebermann die daar gelogeerd en geschilderd had. Ik werd daarentegen rondgereden in een ware automobiel om 9 uur in de ochtend met jouw brieven als leidraad.

Het treft me dat je het Drentse landschap beleeft via de ogen van de schilders die je bewondert zoals Corot. Sommige schilderijen beklijven als vensters naar een werkelijkheid achter de werkelijkheid. Ze openen het landschap zodat je meer gaat zien. Dat doe jij nu ook. Ik heb boerderijen gezien die jij ook moet hebben gezien. Je beschrijft de diepzwarte aarde die nu in de lente veel minder somber maakt dan in de tijd, het najaar, dat jij hier was. Bovendien zag ik er een bijzonder tropisch geel vogeltje in zitten, die door de donkere aarde nog geler leek. Het lijkt alsof je in jouw brieven met woorden verf aan het mengen bent; door de kleuren te benoemen word je ervan bewust en ga je ze echt zien.

Je tekende in een herberg in Sleen een oude vrouw aan een spinnenwiel. Daar is nog steeds een logement. Daar ga ik eens aanbellen om te kijken hoe het er nu is. Vanuit Sleen liep je naar Noord-Sleen en kwam je langs het huis waar ik nu logeer en dat er toen nog lang niet stond. Door jou kijk ik om de hoek van de tijd naar het verleden. Hoe zou het zijn om 140 jaar vooruit te kijken?

We zijn op bezoek geweest bij de 92 jaar oude Rika Jidding, de kleindochter van de herder die jij hebt ontmoet. Ze spreekt Drents. Dat is toch echt wel een andere taal dan die ik versta. Via haar dochter en Bert kon ik met haar praten. Het was net alsof via haar genen jij iets dichterbij kwam, alsof ik je bijna kon aanraken. Zij benoemde ook het lantaarntje (waar je over schreef in jouw brief) die de vrouw naast de herder droeg om het donkere spelonk bij te lichten. Ik zag de donkerbruine schaapsschuren. Ze staan er nog. Door de woorden van de dochter van Rika zag ik jou in 1883 als onbekende jonge schilder de herder ontmoeten; in een wereld waar kunst ver te zoeken was. Door de loop van de tijd heeft deze gebeurtenis een andere lading gekregen. Hoeveel ontmoetingen of alledaagse gebeurtenissen zakken er niet weg in de tijd?

Je besluit jouw dag en brief als ware het een muziekstuk waarin je als in een droom ondergedompeld was. Je had jezelf vergeten in die symfonie schreef je. Dan gebeurt er iets. En ben je helemaal aanwezig. Ik las dat je van Wagner hield die met zijn muziek grootse landschappen tovert waarin je niet anders dan opgenomen kan worden. Klein en geborgen in een groots en mystiek landschap van klank waarin alles samenvalt.

Mural door De Strakke Hand

Rika Jipping, kleindochter van de herder die van Gogh heeft ontmoet

Brief 2 aan Vincent van Gogh

15 mei 2023

Op 08-05-2023 schreef ik mijn tweede brief als antwoord op de 23 brieven die Vincent van Gogh schreef in 1883 in Drenthe. In het gastatelier ZOOkeeper in het Rensenpark in Emmen worden de brieven onderdeel van een groeiende installatie met filmpjes, schilderijen en tekeningen die je de laatste twee weken van juli in het geheel kunt komen bekijken.

Beste Vincent,

Afgelopen week ben ik van Emmen met de bus naar Hoogeveen gereisd en heb ik het station en het logement Hartsuiker bezocht waar jij hebt gelogeerd. Behalve een logement is er ook een yogastudio en een nlp counselpraktijk gevestigd, gerund door Arjen en Joke van Weert. Als ik vanuit jouw ogen mijn woorden lees dan realiseer ik me dat nlp counseling in jouw tijd niet bestond en pas in de jaren 70 van de twintigste eeuw is ontwikkeld. Wat ik ervan begrijp is dat het een methode/therapie is om te leren positiever in het leven te staan om zo beter je doelen te kunnen bereiken. Ondertussen vraag ik me af of jij daardoor geholpen zou zijn, door wat voor therapie dan ook…Had je dan ander werk gemaakt? Was jouw gevoeligheid essentieel om meer te zien en anders te kunnen kijken? Was doorslaan in melancholie een stuwende kracht in (de keuze voor) jouw kunstenaarschap?

Goed, terug naar het logement en de rondleiding die ik daar kreeg van Joke. Ze liet me o.a. de zolder zien en vertelde over een paranormaal persoon die vertelde dat jij daar depressief was. Ze wees me de balk waaraan jij je wilde verhangen. Ik heb een filmpje gemaakt van de rondleiding en plaats dat als schets bij deze brief, dan kan je meekijken hoe het nu getransformeerd is. Arjen van Weert ben ik aan het schilderen in olieverf. Hij heeft een mooie huidskleur en een prachtige neus.

Mijn busreis bracht me langs de Hoogeveense vaart die jij af wilde varen. Je beschrijft in jouw brieven dat de schuiten met turf voortgetrokken werden door vrouwen, kinderen, mannen of paarden. Dat deed me denken aan mijn project (Dat) Wat Blijft waarin ik van 2019 t/m 2022 een groeiende tentoonstelling maakte in het ruim van een binnenvaartschip. We begonnen met een historische tjalk zonder motor die we hebben gejaagd (getrokken). Het interesseert me om het verleden op die manier naar het heden te transporteren. De kunst als tijdmachine. Ik verheug me erop om het kanaal af te varen waar ook jij bent geweest .

Bert Finke kwam bij me op bezoek in het atelier. Hij heeft als historicus van alles over jouw verblijf in Drenthe uitgezocht en is de stuwende kracht achter allerlei projecten waarin jij de inspirator bent. We gaan deze week alle locaties af waar jij bent geweest. We hebben dan ook een afspraak met Rika Jipping, de 94 jarige kleindochter van Hendrik Jager, de schaapsherder die jij in Achterste Erm hebt ontmoet! Zoals je wel zult begrijpen ga ik Rika schilderen. Van Bert heb ik een filmpje gemaakt om zijn verhaal te kunnen doorgeven en onthouden, maar ik ga hem ook tekenen. Ik onderzoek en mix verschillende disciplines in dit project; een (gesprek op) film, een schilderij of geschreven tekst nemen een andere tijd en aandacht.

Brief 1 aan Vincent van Gogh

5 mei 2023

Op 01-05-2023 schreef ik mijn eerste brief als antwoord op de 23 brieven die Vincent van Gogh schreef in 1883 in Drenthe. Nu na mijn eerste week in mijn artist in residency in Emmen post ik mijn brief op deze plek.

Beste Vincent,

Dit is mijn eerste brief aan jou als antwoord op de 23 brieven die jij hebt geschreven toen jij door Drenthe reisde. Jouw verzamelde brieven kreeg ik in boekvorm in 1989 en ik las ze toen ik 30 jaar geleden als jonge kunstenaar voor 2 maanden in Praag in een atelier werkte; een belangrijke fase in mijn prille kunstenaarschap waarin ik thuis kwam in mijn werk. Ik schrijf je vanuit mijn heden van 2023 naar het verleden, jouw heden van 1883 toen jij 30 jaar oud was. Jouw brieven zijn mijn kompas die me leiden me naar de Drentse plekken waar jij bent geweest. Ik zal net zoveel brieven schrijven, tekeningen en schilderijen maken als jij hebt gedaan. Jij kwam met de trein aan in Hoogeveen, ik in Emmen waar ik als artist in residency in een voormalig dierenpark mag werken. Jij ging logeren bij logement Hartsuiker in Hoogeveen voor 1 gulden per nacht en ik mag logeren in Noord-Sleen bij een gastvrije huisarts in ruil voor een schilderij. Morgen ga ik het station van Hoogeveen bezoeken en het logement waar jij verbleef. Ik ga kijken hoe het er nu is, wie er nu wonen of werken. Het landschap werd steeds leger toen ik vanuit Brabant naar Drenthe reisde. En het is hier stil. Ik maakte een wandeling naar Sleen. Iedereen die ik tegenkwam zei me gedag, zelfs opgedofte pubermeisjes. We leven in een klein landje maar het is hier écht anders op 3 uur reizen vanaf Brabant. Het accent is grappig, kort en bondig. De mensen heel vriendelijk. Zou het komen doordat de mensen meer ruimte hebben dan waar ik woon? Ik herinner me dat je schreef dat het vrede is hier, rust. Dat ervaar ik ook. Het ruime, stille landschap geeft ruimte in mijn hoofd. De ruimte werd vanmiddag opgevuld door vele verhalen van een onverwachte bezoeker die op film de transitie van het park vastlegt waar ik verblijf. Zijn bijna doodervaring, in een mistige lichte tunnel, laat hem bewuster leven. Ook hij treedt op zijn manier in jouw voetsporen als een niet jeugdige youtuber. Wat dat is leg ik nog wel eens uit, want dan moet ik je eerst vertellen wat internet is en dan wordt deze eerste brief te lang. (Er lezen wat anderen mee en die haken dan af he)

Ik haarde mijn sugarsnaps (dat zijn een soort knapperige boontjes die in jouw tijd ook nog niet bestonden) op een grote kei voor mijn atelierdeur. Een dame op leeftijd sprak me aan of het wel veilig wandelen was in de avond in het park. Ze kwam uit Den Haag, ging vroeger heen en weer naar Emmen naar dit dierenpark dat geen dierenpark meer is. Vier/vijf uur heen en terug. Nu kan ze dat niet meer en verblijft in een hotel. Ik vertelde over jou. En zij vertelde dat ze de film die over jou is gemaakt wel drie keer heeft gezien. Ze was geïnteresseerd in jouw anders zijn. Dat het zo jammer is dat er vaak geen plek is voor bijzondere buitenbeentjes. Is er moed voor nodig om anders te durven zijn, of kon jij niet anders?

Het is gek aan jou te schrijven; iemand die onsterfelijk is geworden door zijn brieven en schilderijen. Je moest eens weten dat jouw leven en werk veel toerisme trekt, dat jouw kunst van betekenis is voor de economie. En dat terwijl jij zelf niets te makken had. Je gaf jouw leven voor de kunst en nu ben je voor velen een onuitputtelijke inspiratiebron.

Dagelijkse fietstocht van Noord-Sleen naar Emmen

Rensenpark, Emmen

ZOOKEEPER

18 april 2023

Heel blij ben ik met mijn artist in residency in Emmen (Drenthe) als ZOOKEEPER in voormalig dierenpark Rensenpark van 1 mei tot 1 augustus.

GEZOCHT
Ik zoek in Emmen voor een aantal nachten per week een overnachtingsplek in ruil voor een portret in olieverf. WIE KAN MIJ HELPEN?
(in het atelier kan namelijk niet geslapen worden)

VAN GOGH IN DRENTHE
Ook wil ik graag in contact komen met mensen die meer weten over de plekken waar Van Gogh is geweest en dan met name de mensen die nu wonen en/of werken op die plekken. Ben je of ken je zo iemand? Stuur alvast een berichtje en kom langs in de Studio Zookeeper voor een kop koffie en een gesprek.

Vincent van Gogh verbleef in 1883 eveneens voor 3 maanden in Drenthe. Hij zal mijn gids en spiegel zijn gedurende mijn verblijf en ik zal de 23 brieven die hij schreef aan zijn broer Theo beantwoorden vanuit het heden. In zijn voetsporen zal ik de locaties bezoeken waar hij is geweest, verhalenvertellers portretteren in film, schilderij en/of tekening.

Troost

29 maart 2023

Ze had geen idee wat ze kwam doen in mijn atelier en was door haar moeder meegenomen vanaf haar stageplek. Ik ging ze voor, had het schilderij op mijn ezel neergezet willekeurig tussen alle andere dingen. Veel mensen kijken niet goed. Er valt ook veel te zien in mijn atelier. Maar zij zag het schilderij meteen en barstte in huilen uit. Ze herkende haar overleden paardje. Ik huilde mee. Het schilderij is gemaakt vanaf een filmstill en het is anders dan een foto. Dat zag ze en dat raakt. Schilderen is langzaam kijken en daardoor meer zien. Schilderen is ook niet willen maar geduld hebben en luisteren naar wat het beeld te zeggen heeft. Een schilderij neemt zijn/haar eigen tijd. Dankbaar voor deze opdracht. Schilderen troost. Mij ook.

Olieverf op doek 24 cm x 30cm

Terug geslingerd in de tijd

2 maart 2023

Ik kreeg een mail van onze familiehuisarts van jaren geleden. Hij had in 1991/92 drie schilderijen van mij gekocht. Na mijn afstuderen aan de kunstacademie in Den Bosch begon ik met het schilderen van zelfportretten. Een ogenschijnlijk eenvoudig onderwerp; kijken in de spiegel, iedere dag en schilderen wat ik zag. Ik oefende mijn techniek, vermenigvuldigde mezelf zes keer op een doek. Een groepsportret van mezelf. Streng kijkend, want dat doe je als je geconcentreerd langer in de spiegel kijkt. Ik verplaatste mezelf in de tijd in oude familiefoto's en had toen niet in de gaten dat het een thema is dat nu na 32 jaar (mijn god..is dat zo lang geleden) nog steeds belangrijk is in mijn werk, hoewel de familie meer op de achtergrond raakt en het maatschappelijke belangrijker is geworden. Ik bleek de schilderijen destijds niet te hebben gesigneerd. De huisarts en zijn vrouw zijn inmiddels ook wat ouder geworden en denken na over hun nalatenschap. En daar horen die schilderijen ook bij. In die tijd overleed de vader van de huisarts plotseling. Of ik een portret van hem wilde maken. Het werd mijn eerste realistische portret, samengesteld uit meerdere foto's. Het ontroerde me dat hij vertelde dat het schilderij hem geholpen had in zijn verwerking. Het groepszelfportret hing hij destijds in de wachtkamer van zijn praktijk. Veel patiënten voelden zich er ongemakkelijk bij en zorgen ervoor dat ze er niet tegenover gingen zitten. Het andere schilderij is gebaseerd op een klassenfoto van mijn lagere school. Ik overdreef de jaren 70 gekleurde kleding en maakte de gezichten enigszins lachwekkend. Vaak zocht ik de grenzen op van het absurdisme of lachwekkende, geïnspireerd door James Ensor, maar ook Edward Munch die een andere meer melancholieke snaar bij me raakte. We spraken over al die jaren dat we elkaar niet gezien hadden wat me terug bracht naar de jonge kunstenaar die ik toen was in mijn grote koude atelier, zoekend en toegewijd. En nu..niet meer jong en veelbelovend, maar wel veel gemaakt en meegemaakt met die jonge kunstenaar van toen ergens diep van binnen. Naarmate het leven meer geleefd wordt is de betekenis van de dingen wat gelaagder en minder zwart-wit of helder zoals dat is bij een jong mens. Tegelijk is die jonge kunstenaar voor mij degene waar ik steeds naar terug keer als een anker, die me vertelt waarom ik moet doen wat ik doe en me niet teveel moet laten afleiden waar het niet om gaat. Ik ben nu toevalligerwijs ook met zelfportretten bezig; kijkend naar mijn oudere lichaam en gezicht, met een andere intentie dan 30 jaar geleden. Me bewust van een voortdurende transformatie van het leven en de dingen; van groei en eindigheid. Dat niets blijft en dat is goed.

Nieuwsbrief 22 Dat Wat Blijft

1 februari 2023

Heemkunde Wotra Jaarboek 2022

25 januari 2023

Dankbaar!
Ronny Witting van de heemkundige kring Neeroeteren in België, heeft uitgebreid verslag gedaan van de inspiratiebijeenkomst in maart 2022 en de varende tentoonstelling van Dat Wat Blijft afgelopen zomer.

Publiekspost in de kanaalkast

25 januari 2023

Dankbaar voor de mooie reacties die het publiek heeft gepost in de kanaalkast tijdens de tentoonstelling van (Dat) Wat Blijft in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch!

Publicatie voortgangsreportage Buitenlandse Zaken

18 januari 2023

Geweldig dat (Dat) Wat Blijft wordt beschreven in de voortgangsreportage van het ministerie van Buitenlandse Zaken! Via deze link kan je de hele PDF lezen en bekijken.

Nieuwsbrief 21 Dat Wat Blijft

6 december 2022

Nieuwsbrief 20 Dat Wat Blijft

3 november 2022

Nieuwsbrief 19 Dat Wat Blijft

11 oktober 2022

Dat Wat Blijft in Museum Jan Heestershuis Schijndel

2 september 2022

Nieuwsbrief 18 Dat Wat Blijft

30 augustus 2022

Publicatie in MAzine

4 augustus 2022

Een mooie publicatie over de varende tentoonstelling Dat Wat Blijft in MAzine in de gemeente Maaseik.

Nieuwsbrief 17 Dat Wat Blijft

31 mei 2022

Nieuwsbrief 16 Dat Wat Blijft

29 april 2022

Nieuwsbrief 15 Dat Wat Blijft

17 maart 2022

Dat Wat Blijft bijeenkomst in Neeroeteren (B) 27 maart 14 uur

15 maart 2022

Een schilderij voor de 100 jarige wijk De Muntel in Den Bosch

7 februari 2022

Van woningbouwcorporatie Zayaz in Den Bosch kreeg ik de opdracht een mural te maken voor de jarige 100 jarige wijk de Muntel. Het werk is geplaatst op een speeluitleen De Hobbel op het Taxandriaplein. Ik heb oproepen gedaan voor foto's van spelende kinderen door de tijden heen in deze wijk. Van deze foto's heb ik een compositie gemaakt waarin ik de kinderen vanuit het verleden in zwart wit heb geschilderd en de hedendaagse in kleur. Het is een ovaal formaat geworden waar twee meisjes uit weg lijken te rolschaatsen. Ik heb het heden zo met het verleden verbonden als een ode aan het spelende kind dat we allemaal geweest zijn.
Materiaal is acrylverf op watervaste multiplex, gevernisd en een anti grafity coating, formaat 200 cm x 400cm.